Wszystko zaczęło się tuż po drugiej wojnie światowej, kiedy to Jakub Wojciechowski założył bibliotekę. Przekazał na ten cel swój prywatny, 220-tomowy księgozbiór, który zgromadził w latach trzydziestych dzięki przyjaźni i protekcji Tadeusza Boya Żeleńskiego. Znajdowały się w nim książki otrzymane od Boya właśnie, a także od Ireny Krzywickiej, Stanisława Helsztyńskiego i innych literatów. Zbiory biblioteki dzięki darom społeczeństwa stale się powiększały. W 1948 r. liczyły 400 woluminów, obecnie – blisko 34 tysiące. Od lat dziewięćdziesiątych ogromne znaczenie ma wsparcie samorządu lokalnego. Kilkakrotnie biblioteka zmieniała siedzibę. Od 1994 r. mieści się w lokalu umiejscowionym w centrum osiedla i składają się na nią: wypożyczalnia dla dorosłych wraz z czytelnią, osobny oddział dla dzieci, część magazynowa i administracyjna. W latach 1958-1990 biblioteką kierowała pani Elżbieta Pankowska, od 1991 r. – pani mgr Grażyna Szafraniak.
Przy bibliotece powstało Koło Przyjaciół Biblioteki, przemianowane na Koło Przyjaciół Jakuba Wojciechowskiego, które było inicjatorem wielu imprez kulturalnych: wystaw prac plastycznych twórców-amatorów, wystaw hobbystów, imprez popularyzujących postać i twórczość Patrona. W 1983 r. otwarto osobny oddział dla dzieci. Najmłodsi, czując się swobodnie w swojej bibliotece, byli niejednokrotnie inicjatorami najrozmaitszych zajęć bibliotecznych, takich jak: konkursy, wystawy, spotkania czy teatrzyk.
Historia biblioteki
Biblioteki publiczne pełnią w społeczności lokalnej zarówno rolę podstawowych instytucji kultury, jak i wspomagają edukację społeczeństwa.
Biblioteka Publiczna Miasta i Gminy w Barcinie od lat cieszy się dużym uznaniem wśród mieszkańców gminy, w środowisku spełnia bardzo ważną rolę w dziedzinie upowszechniania kultury. W 2007 roku minie 60 lat odkąd barcińska biblioteka służy społeczności miasta.
Biblioteka w Barcinie sięga swoimi tradycjami do I połowy XX wieku, kiedy to na terenie miasta Jakub Wojciechowski rozpoczął „pożyczanie” swoich książek mieszkańcom Barcina. Po wojnie w 1947 roku, po otrzymaniu od ówczesnego burmistrza szafy, Wojciechowski przekazał miastu swoich 220 książek i został pierwszym bibliotekarzem.
Pierwszą siedzibą Biblioteki był jeden pokój w Przedszkolu Miejskim, przy ulicy 4-go Stycznia 9. W pierwszym roku działalności ze zbiorów bibliotecznych skorzystało 98 mieszkańców, którzy wypożyczyli 921 książek.
W 1957 roku biblioteka zmieniła swoją siedzibę i została przeniesiona do bardzo małego lokalu o powierzchni 38 m2, przy ulicy 4-go Stycznia 1. Przeniesienie placówki do centrum miasta wpłynęło pozytywnie na rozwój czytelnictwa w mieście.
Pierwszym kierownikiem biblioteki była nauczycielka miejscowej Szkoły Podstawowej – Jadwiga Leszczyńska. Jej następczynią od 1950 roku została Teresa Wiśniewska. Od 1952 roku kierownictwo biblioteki przejęła Maria Czajkowska, która pracowała do 1957 roku. Następnie kierownikiem biblioteki na 4 miesiące została Elżbieta Kończal z Szubina. W styczniu 1958 roku na kierownika biblioteki powołano Elżbietę Pankowską, która prowadziła placówkę przez 32 lata. Od stycznia 1991 roku do chwili obecnej, dyrektorem barcińskiej biblioteki jest Grażyna Szafraniak.
W 1951 roku powstała pierwsza filia biblioteczna przy ulicy Mogileńskiej. W Filii nr 1 pracowały: Krystyna Harmider, Irena Betyna, Stanisława Ciesielska oraz Łucja Polak. Od 2005 roku filią nr 1 kieruje Anna Zielińska.
Kolejna filia została utworzona w Mamliczu w 1957 roku. Od chwili powstania do roku 2014 prowadziła ją Danuta Łożyńska, a od tego czasu do chwili obecnej Edyta Dypolt.
Trzecia filia rozpoczęła swą działalność w 1960 roku w Piechcinie i była prowadzona przez Janinę Łapińską, a następnie przez Alfredę Błoch do roku 1991, kiedy to przejęła ją Mariola Zelek.
Wszystkie filie przejęły zbiory po Gromadzkich Bibliotekach. Po kilku przeprowadzkach piechcińska filia w 2010 roku ostatecznie została przeniesiona do nowo wybudowanego obiektu przy ulicy 11 listopada 1c. Budowa biblioteki w Piechcinie sfinansowana została z budżetu Gminy, a poniesione koszty były wkładem własnym w projekcie pn. „Rozbudowa bazy bibliotecznej na terenie Gminy Barcin”.
21 maja 1969 roku Zarządzeniem Przewodniczącego Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Bydgoszczy barcińska biblioteka zyskała patrona – Jakuba Wojciechowskiego. W 1973 roku zmieniono nazwę biblioteki z Biblioteki Miejskiej na Bibliotekę Publiczną Miasta i Gminy Barcin im. Jakuba Wojciechowskiego.
Po raz trzeci Biblioteka zmieniła swoją lokalizację w lipcu 1974 roku. Przeniesiono ją do budynku po Urzędzie Miasta i Gminy przy ulicy Wyzwolenia 11, gdzie zajmowała niecałe 70 m2.
Dzięki długotrwałym staraniom Elżbiety Pankowskiej, biblioteka otrzymała dodatkowe pomieszczenie o powierzchni 27 m2, w którym w 1983 roku został utworzony Oddział dla dzieci.
Biblioteka to nie tylko wypożyczanie książek, ale podejmowanie też innych inicjatyw, czego przykładem jest zawiązany w 1975 roku kolektyw redakcyjny gazetki ściennej „Pogłos”, działający przy Bibliotece Miejskiej. Gazeta informowała mieszkańców o bieżących wydarzeniach miasta oraz promowała artystów i twórców z terenu gminy. Redaktorem gazety był Czesław Cieślak.
W 1994 roku dzięki przychylności władz samorządowych powiększyła się baza lokalowa biblioteki i została wzbogacona o nowy sprzęt biblioteczny. Książnicę przeniesiono do pawilonu przy ulicy Lotników 13. Biblioteka Publiczna Miasta i Gminy Barcin zajmowała powierzchnię 280 m2, na którą składały się: wypożyczalnia i czytelnia dla dorosłych, oddział dla dzieci, magazyn i część biurowa.
Od 2004 roku prowadzona jest komputeryzacja biblioteki. W 2006 roku dzięki programowi IKONKA czytelnicy mogli bezpłatnie korzystać z Internetu.
Ważnym dniem, który wpisał się w karty historii biblioteki był 28 maja 1997 roku, kiedy to obchodzono jubileusz 50–lecia powstania barcińskiej książnicy.
Kolejną przełomową datą w dziejach biblioteki stał się dzień 1 stycznia 2006 roku. Od tego dnia Uchwałą Rady Miejskiej w Barcinie biblioteka zyskała status instytucji kultury.
31 maja 2007 roku odbyła się uroczystość z okazji jubileuszu 60-lecia powstania barcińskiej biblioteki. Gościem specjalnym był Dr Jerzy Krzyś, który w czasie uroczystości jubileuszowych został uhonorowany przez władze Barcina tytułem Zasłużony dla Gminy Barcin.
W 2010 roku bibliotece przyznano Doroczną Nagrodę Fundacji Rozwoju Demokracji Lokalnej za realizację lokalnych inicjatyw kulturalnych.
Dzięki przystąpieniu do ogólnopolskiego projektu Program Rozwoju Bibliotek w 2011 roku placówka pozyskała nowy sprzęt komputerowy oraz bezpłatne szkolenia dla kadry bibliotecznej.
W 2011 roku władze samorządowe podjęły decyzję o budowie nowej biblioteki w Barcinie. Zostały przeznaczone środki finansowe na wykonanie projektu architektonicznego budynku biblioteki, a z początkiem 2012 roku aktem notarialnym Urząd Miejski w Barcinie przekazał bibliotece grunt pod budowę nowej siedziby. W tym samym roku biblioteka złożyła wniosek do wieloletniego programu Kultura+, Priorytet „Biblioteka+. Infrastruktura bibliotek”, który zakładał budowę nowej biblioteki. W czerwcu 2012 roku otrzymaliśmy od Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego pozytywną informację o uzyskaniu dotacji 1.000.000,00 zł na realizację projektu „Rozbudowa bazy bibliotecznej na terenie Gminy Barcin”, którego celem jest wzmocnienie potencjału i roli gminnych bibliotek publicznych poprzez przekształcenie ich w nowoczesne centra dostępu do wiedzy, kultury oraz ośrodki życia społecznego. Całe zadanie realizowane w latach 2010 – 2013 opiewało na kwotę ponad dwa i pół miliona zł i zakładało budowę oraz wyposażenie biblioteki w Piechcinie i Barcinie.
16 sierpnia 2012 roku to wyjątkowy dzień w 65 – letniej historii Biblioteki Publicznej w Barcinie. Tego dnia w Urzędzie Miejskim w Barcinie podpisano umowę dotyczącą budowy nowego budynku barcińskiej książnicy o powierzchni 757 m2 i przekazano plac budowy.
W 2012 roku utworzono też z inicjatywy biblioteki Partnerstwo „Tradycja – Kultura – Nowoczesność” na rzecz promowania kultury lokalnej.
Rok 2012 jest dla barcińskiej biblioteki rokiem szczególnym. W rankingu bibliotek „Rzeczpospolitej” i Instytutu Książki placówka zajęła dziesiąte miejsce w kraju. Wyróżniono ją jako jedyną w powiecie żnińskim.
W maju 2013 Dyrektor barcińskiej książnicy Grażynie Szafraniak przyznano tytuł Kujawsko-Pomorskiego Bibliotekarza Roku 2012. W 2013 roku biblioteka awansuje na szóste miejsce w kraju w rankingu bibliotek, zajmując tym samym pierwsze miejsce w województwie kujawsko-pomorskim.
6 listopada 2013 roku została oficjalnie otwarta nowa siedziba biblioteki znajdująca się przy ulicy Wojska Polskiego 4a.
Odtąd rozpoczął się kolejny okres w dziejach biblioteki. Nowa siedziba to okazały, nowoczesny budynek przystosowany dla osób niepełnosprawnych o powierzchni użytkowej ponad 700 m2 . W obecnej przestrzeni bibliotecznej znajdują się: czytelnia z salą konferencyjną, w której mieści się Lokalna Izba Tradycji, wypożyczalnia dla dorosłych, Oddział dla dzieci i młodzieży – z wydzielonymi miejscami dla poszczególnych grup wiekowych, a także oddzielna pracownia komputerowa oraz magazyn z zainstalowanymi regałami jezdnymi. Placówka zyskała pomieszczenia biurowe i socjalno-sanitarne. Została wyposażona w nowoczesne meble, sprzęt komputerowy i multimedialny oraz monitoring.
Dogodniejsze warunki lokalowe, wielofunkcyjne pomieszczenia pozwoliły na zwiększenie zakresu działań biblioteki. Organizujemy spotkania kulturalno-edukacyjne, uczestniczymy w wielu projektach. Na uwagę zasługują cykliczne konkursy: „Barcin Moje Miasto – Moja Mała Ojczyzna” oraz Powiatowy Konkurs Gwary Pałuckiej „Ocalić od zapomnienia-gwara pałucka”. Dużym wyróżnieniem dla naszej biblioteki był udział w telekonferencji w ramach projektu Link do przyszłości. 21 stycznia 2014 roku uczniowie barcińskiego gimnazjum i liceum, młodzież z Portugalii oraz studenci z Włoch łączyli się na żywo podczas otwarcia nowego biura Microsoft w Brukseli.
W 2014 roku uruchomiono komputerowy system rejestracji czytelników i wypożyczeń. Popularne stają się zdalne usługi on-line. Czytelnicy oprócz tradycyjnych książek mogą korzystać z audiobooków, e-booków w ramach internetowej czytelni ibuk.libra.pl i legimi, różnego rodzaju e-kursów.
W maju 2014 roku w bibliotece publicznej w Barcinie zorganizowano Wojewódzki Dzień Bibliotekarza i Bibliotek pod patronatem Marszałka Województwa Kujawsko-pomorskiego Piotra Całbeckiego.
5 lipca 2014 roku odbyło się Sympozjum z okazji 130 rocznicy urodzin patrona biblioteki, Jakuba Wojciechowskiego, połączone z wręczeniem Medalu Honorowego im. Jakuba Wojciechowskiego „Za zasługi dla Kultury Robotniczej”.
W ramach projektu realizowanego przez SBP „Wizyta za jeden uśmiech. Przyjedź, zobacz, działaj” barcińską bibliotekę odwiedzali bibliotekarze z województwa kujawsko-pomorskiego, pomorskiego i warmińsko-mazurskiego. W październiku 2014 roku w rankingu bibliotek ogłoszonym przez Rzeczpospolitą i Instytut Książki nasza placówka została najlepszą biblioteką w Polsce.
W marcu 2015 roku w naszej bibliotece miała miejsce lokalna debata pod hasłem „Kompetencje przyszłości – jak rozwinąć nasze skrzydła?” realizowana przez Instytut Badań nad Gospodarką Rynkową wspólnie z Fundacją Rozwoju Społeczeństwa Informacyjnego.
W kwietniu 2015 roku barcińska książnica zwyciężyła w plebiscycie „Century 2014” w kategorii: Instytucja Roku 2014 Powiatu Żnińskiego. Dyrektor biblioteki Grażyna Szafraniak została odznaczona medalem „Zasłużony dla Kultury Polskiej” nadanym przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.
W maju 2015 roku po raz pierwszy odbyły się w czytelni biblioteki pisemne egzaminy maturalne. Tego samego roku biblioteka w Barcinie wydała w nakładzie 500 egzemplarzy swoją pierwszą publikację – tomik wierszy miejscowej poetki Zofii Jesionowskiej „Kwiaty odejdą z latem”.
28 października 2015 roku naszą bibliotekę odwiedziła Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego prof. Małgorzata Omilanowska. W listopadzie 2015 roku biblioteka publiczna z Barcina po raz drugi zajęła I miejsce w Rankingu Bibliotek Polskich i kolejny też raz otrzymała tytuł Najlepszej Biblioteki Województwa Kujawsko-Pomorskiego.
Rok 2016 był rokiem wyjątkowym w dziejach barcińskiej biblioteki. 16 maja po raz drugi odbyła się debata lokalna organizowana w ramach ogólnopolskiego projektu „Rozwijamy skrzydła Polski lokalnej” pod patronatem Prezydenta RP Andrzeja Dudy.
30 maja 2016 roku nasza instytucja została laureatem akcji prowadzonej przez Fundację Stefana Batorego Masz Głos – Masz Wybór w kategorii: Budżet Obywatelski.
2 lipca 2016 roku odbyło się Sympozjum poświęcone pamięci naszego patrona Jakuba Wojciechowskiego – polskiego klasyka w robotniczej bluzie.
W sierpniu 2016 roku TVP2 nakręciła program o barcińskiej książnicy i wyemitowała go w ogólnopolskim programie Myślnik.
Jesienią 2016 roku zrealizowano zadanie pn. „Zielone literacko-kulturalne zakątki” w ramach budżetu obywatelskiego w Gminie Barcin. Przy budynku biblioteki głównej oraz filii na ul. Kościelnej utworzono letnią czytelnię i miejsce spotkań literackich.
28 listopada 2016 roku okazał się zaszczytnym i wyjątkowym dniem w historii naszej instytucji. Tego dnia bowiem biblioteka w Barcinie otrzymała po raz trzeci z rzędu tytuł najlepszej biblioteki w Polsce w rankingu bibliotek przeprowadzanym przez Instytut Książki i Rzeczpospolitą.
15 maja 2017 roku odbyła się trzecia już z kolei ogólnopolska debata pn. „Rozwijamy skrzydła Polski Lokalnej – o tym co nas łączy – w bibliotekach”.
Również w maju 2017 roku barcińska książnica obchodziła chlubny Jubileusz 70-lecia swojego istnienia. 17 maja otwarto wystawę poświęconą historii i działalności biblioteki. 25 maja miała miejsce oficjalna uroczystość Jubileuszu, w której uczestniczyło wielu znakomitych gości, w tym Starosta Żniński Zbigniew Jaszczuk, Burmistrz Barcina Michał Pęziak wraz ze swoją zastępczynią Lidią Kowal oraz Przewodniczącą Rady Miejskiej Krystyną Bartecką, członkowie Rady Miejskiej, dyrektorzy Wojewódzkiej i Miejskiej Biblioteki Publicznej w Bydgoszczy, dyrektorzy placówek oświatowych i kulturalnych z terenu gminy, dyrektorzy bibliotek z sąsiednich miast i gmin – m.in. Łabiszyna, Szubina, Żnina, Gąsawy, Nakła, jak również członkowie stowarzyszeń współpracujących z biblioteką oraz liczni przyjaciele i czytelnicy biblioteki. Szczególnie miłym i niespodziewanym momentem było nadanie naszej bibliotece Medalu Honorowego im. Jakuba Wojciechowskiego „Za zasługi dla Kultury Robotniczej” przez Społeczną Kapitułę Robotniczego Stowarzyszenia Twórców Kultury w Bydgoszczy. Ponadto bibliotece w Barcinie przyznano Laur Żnińskiego Towarzystwa Kultury, zaś Dyrektor biblioteki, Grażyna Szafraniak, otrzymała Srebrną Odznakę Zasłużonego dla Polskiego Stowarzyszenia Diabetyków.
Na przestrzeni 70 lat biblioteka publiczna w Barcinie stała się prężnie działającą instytucją kultury. I dzisiaj może poszczycić się piękną metryką i dorobkiem.
Patron
Jakub Wojciechowski urodził się 3.07.1884r. w Nówcu koło Dolska, w byłym powiecie śremskim. Po przeprowadzeniu się rodziców do Tworzymirek uczęszczał w latach 1896 – 1898r. do szkoły w pobliskim Kunowie nad Odrą. Po jej ukończeniu pracował u miejscowych Niemców. W 1899r. wyjechał do pracy w Niemczech. Pracował tam jako robotnik w cegielni, obsługiwał karuzelę objazdową, pracował w kopalni, zakładach chemicznych, gazowni i koksowni. W latach 1906 – 1909r. służył w wojsku w Magdeburgu.
7 lipca 1909r. poślubił Mariannę Kozioł polską robotnicę „na saksach”. Urodziło im się dwoje dzieci; córka Anna Maria i syn Jakub, oboje szybko zmarli pozostawiając rodziców w wielkim bólu. W 1914r. zmobilizowano go do wojska, szybko jednak wrócił ponieważ został ranny w głowę. Po powrocie do Magdeburga pracował jako tramwajarz, gdzie żywo interesował się sprawami i życiem tutejszej polonii. Tutaj dowiedział się o ogłoszonym przez Polski Instytut Socjologiczny w Poznaniu konkursie na życiorys robotnika. Zmobilizowany konkursem napisał „Życiorys własny robotnika”. Po 25 latach tułaczki w 1924r. wrócił do Polski i osiedlił się w Łabiszynie, a następnie przeprowadził się do Barcina, gdzie podjął pracę w kamieniołomach pobliskiego Wapienna. Pracując i żyjąc bardzo skromnie wybudował dom przy ulicy Kościelnej 16, w którym mieszkał do śmierci.
„Życiorys własny robotnika” został opublikowany dopiero w 1930r. Bezpośrednio przyczynił się do tego Tadeusz Żeleński – Boy, który zafascynowany dziełem „klasyka w robotniczej bluzie” rozpropagował go w kręgach związanych z warszawską i krakowską kulturą. W 1935r. Polska Akademia Literatury odznaczyła Wojciechowskiego „Złotym Wawrzynem Akademickim – za wybitne zasługi dla dobra literatury polskiej”. Dzieło jak i autora poznało w owym czasie wielu wybitnych ludzi między innymi : Witold Gombrowicz, Jerzy Andrzejewski, Adam Skwarczyński, Mira Zimińska. Wojciechowski napisał jeszcze kilka mniej znanych utworów, dziełem jego życia był jednak wspomniany „Życiorys własny robotnika”.
Okupację przeżył w Barcinie pracując i pisząc pamiętnik. Po drugiej wojnie światowej pracował zawodowo jak i na rzecz społeczeństwa. Znajomość i przyjaźń z pisarzami spowodowała, że Wojciechowski zgromadził spory księgozbiór. Najpierw pożyczał książki tylko znajomym i zaprzyjaĄnionym barciniakom, jednak w 1947r. postanowił przy współpracy z miejscowymi władzami zorganizować Miejską Bibliotekę. Zbiory zapoczątkował przekazując własny liczący 270 woluminów księgozbiór, tak więc nasza biblioteka nosząca Jego imię, rozpoczęła swoją działalność.
Jakub Wojciechowski na skutek intryg i pomówień stracił pracę, starzejąc się w biedzie i osamotnieniu zmarł 17 czerwca 1958r. W trzy tygodnie po jego śmierci zmarła również jego żona Marianna. Pochowano go na miejscowym cmentarzu bez honorów i bardzo skromnie, gdzie można dziś zobaczyć równie skromną płytę na jego grobie.
BPMiG w Barcinie otrzymała imię Jakuba Wojciechowskiego na podstawie Zarządzenia Przewodniczącego Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Bydgoszczy z dnia 20 maja 1969 r.
Budowa biblioteki
14 sierpnia br., to wyjątkowy dzień w 65- letniej historii Biblioteki Publicznej w Barcinie, tego dnia w Urzędzie Miejskim w Barcinie podpisano umowę dotyczącą budowy nowego budynku barcińskiej książnicy. Inwestora – BPMiG im. Jakuba Wojciechowskiego reprezentowały dyrektor Biblioteki Grażyna Szafraniak i Ewa Słowińska, a wykonawcę – Przedsiębiorstwo Remontowo-Budowlane ze Żnina Pan Jacek Jezierski.
Przedmiotem umowy o wartości 1.430.000,00 zł jest budowa parterowego budynku biblioteki o powierzchni 757 m2 , wraz z niezbędną infrastrukturą techniczną, dojściem i murem oporowym terenowym na działce nr 81/66 przy ul. LWP w Barcinie.
Już 16 sierpnia br. nastąpiło przekazanie placu budowy. Roboty budowlane, zgodnie z zawartą umową, potrwają do 31 lipca 2013 roku. Pełnieniem nadzoru inwestorskiego zajmie się Przedsiębiorstwo Organizacji Budownictwa „POBUD” sp. z o.o. z Bydgoszczy.
Inwestycja uzyskała dofinansowanie w ramach Programu Wieloletniego Kultura+, Priorytet „Biblioteka+. Infrastruktura bibliotek”, którego celem jest wzmocnienie potencjału i roli gminnych bibliotek publicznych poprzez przekształcenie ich w nowoczesne centra dostępu do wiedzy, kultury oraz ośrodki życia społecznego.
Rozpoczęta inwestycja nie tylko cieszy bibliotekarzy i czytelników. Ze względu na charakter kulturalno-edukacyjnej działalności placówki nowa, większa biblioteka będzie mogła rozszerzyć ofertę dla użytkowników i jeszcze lepiej służyć lokalnej społeczności.
Galeria zdjeć z budowy bibioteki
01
02
03
04
05
06
07
08
09
10
11
12
14
15
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
